Sunan kalijaga banjur ngucapake sahadat: ((Asyhadu An Laaaآ Ilaaahaa
Illaaق€™llaah, Wa Asyhadua Anna Muhammadar-Rasuluق€™llaah)),
tأ�gأ�sipun: ((Ingsung anأ�kseni, ora ana Pangeran kang sajati, amung
Allah, lan anأ�kseni, Kangjأ�ng Nabi Mukhammad iku utusane Allah ))ق€.
Ature Sunan Kalijaga marang Sang Prabu: ق€œTiyang nأ�mbah dhatأ�ng arah
kemawon, botأ�n sumأ�rأ�p wujud tأ�gأ�sipun, punika tأ�tأ�p kapiripun,
lan malih sintأ�n tiyang ingkang nأ�mbah puji ingkang sipat wujud warni,
punika nأ�mbah brahala namanipun, mila tiyang punika prأ�lu mangrأ�tos
dhatأ�ng lair lan batosipun. Tiyang ngucap punika kأ�dah sumأ�rأ�p
dhatأ�ng ingkang dipunucapakأ�n, dene tأ�gأ�sipun Nabi Mukhammad
Rasulaق€™llah: Mukhammad punika makam kuburan, dados badanipun tiyang
punika kuburipun rasa sakalir, muji badanipun piyambak, botأ�n muji
Mukhammad ing ق€˜Arab, raganipun manusa punika wأ�wayanganing Dzating
Pangeran, wujud makam kubur rasa, Rasul rasa kang nusuli, rasa pangan
manjing lesan, Rasule minggah swarga, luق€™llah, luluh dados أ�ndhut,
kasأ�but Rasuluق€™llah punika rasa ala ganda salah, riningkأ�s dados
satunggal Mukhammad Rasulaق€™llah, kang dhingin wأ�ruh badan, kaping
kalih wأ�ruh ing tأ�dhi, wajibipun manusa mangeran rasa, rasa lan tأ�dhi
dados nyأ�but Mukhammad rasuluق€™llah, mila sأ�mbahyang mungأ�l
ق€œuzaliق€ punika tأ�gأ�sipun nyumأ�rأ�pi asalipun. Dene raganipun
manusa punika asalipun saking roh idlafi, rohipun Mukhammad Rasul,
tأ�gأ�sipun Rasul rasa, wijile rasaning urip, mأ�dal saking badan kang
mأ�nga, lantaran ashadualla, manawi botأ�n mأ�ngrأ�tos tأ�gأ�sipun
sahadat, botأ�n sumأ�rأ�p rukun Islam, botأ�n mangrأ�tos purwaning
dumadosق€.Sunan kalijaga ature akeh-akeh, nganti Prabu Brawijaya karsa
santun agama Islam, sawise banjur mundhut paras marang Sunan Kalijaga
nanging remane ora tأ�dhas digunting, mulane Sunan Kalijaga banjur
matur, Sang Prabu diaturi Islam lair batos, amarga yen mung lair bae,
remane ora tأ�dhas digunting. Sang Prabu banjur ngandika yen wis lair
batos, mulane kأ�na diparasi.Sang Prabu sawise paras banjur ngandika
marang Sabdapalon lan Nayagenggong: ق€œKowe karo pisan tak-tuturi, wiwit
dina iki aku ninggal agama Buddha, ngrasuk agama Islam, banjur nyأ�but
asmaning Allah Kang Sajati. Saka karsaku, kowe sakarone tak-ajak salin
agama Rasul tinggal agama Buddha.ق€Sabdapalon ature sأ�ndhu: ق€œKula
niki Ratu Dhang Hyang sing rumأ�ksa tanah Jawa. Sintأ�n ingkang
jumأ�nأ�ng Nata, dados momongan kula. Wiwit saking lأ�luhur paduka
rumiyin, Sang Wiku Manumanasa, Sakutrأ�m lan Bambang Sakri, run-tumurun
ngantos dumugi sapriki, kula momong pikukuh lajأ�r Jawi, kula manawi
tilأ�m ngantos 200 taun, sadangunipun kula tilأ�m tamtu wontأ�n
pأ�pأ�rangan sadherek mأ�ngsah sami sadherek, ingkang nakal sami nأ�dha
jalma, sami nأ�dha bangsanipun piyambak, dumugi sapriki umur-kula sampun
2000 langkung 3 taun, momong lajأ�r Jawi, botأ�n wontأ�n ingkang ewah
agamanipun, nأ�tأ�pi wiwit sapisan ngestokakأ�n agami Buddha. Sawأ�g
paduka ingkang karsa nilar pikukuh luhur Jawi. Jawi tأ�gأ�sipun ngrأ�ti,
tأ�ka narimah nama Jawan, rأ�mأ�n manut nunut-nunut, pamrihipun damأ�l
kapiran muksa paduka mbenjing.ق€Sabdane Wiku tama sinauran
gأ�tأ�r-patأ�r.Sang Prabu Brawijaya sinأ�monan dening Jawata, أ�nggone
karsa mlأ�bأ�t agama Rasul, iya iku rأ�rupan kahanan ing dunya ditambahi
warna tأ�lu: 1: aran sukأ�t Jawan, 2: pari Randanunut, lan 3: pari
Mriyi. Sang Prabu andangu maneh: ق€œKapriye kang padha dadi
kأ�kأ�ncأ�nganmu, apa gأ�lأ�m apa ora ninggal agama Buddha, salin agama
Rasul, nyأ�but Nabi Mukhammad Rasulaق€™llah panutaning para Nabi, lan
nyأ�but asmaning Allah Kang Sajati?ق€Sabdapalon ature sأ�ndhu:
ق€œPaduka mlأ�bأ�t piyambak, kula botأ�n tأ�gأ�l ningali watak siya,
kados tiyang ق€˜Arab. Siya punika tأ�gأ�sipun ngukum, tur siya dhatأ�ng
raga, manawi kula santun agami, saestu damأ�l kapiran kamuksan-kula, ing
benjing, dene ingkang mastani mulya punika rak tiyang ق€˜Arab sarta
tiyang Islam sadaya, anggenipun ngalأ�m badanipun piyambak. Manawi kula,
mastani botأ�n urus, ngalأ�m saening tangga, ngapأ�sakأ�n badanipun
piyambak, kula rأ�mأ�n agami lami, nyأ�but Dewa Ingkang Linangkung.
Jagad punika raganipun Dewa ingkang asipat budi lan hawa, sampun dados
wajibipun manusa punika manut dhatأ�ng eling budi karأ�pan, dados botأ�n
ngapirani, manawi nyأ�but Nabi Mukhammad Rasuluق€™llah, tأ�gأ�se
Mukhammad niku makaman kubur, kubure rasa kang salah, namung mangeran
rasa wadhag wadhahing أ�ndhut, namung tansah nأ�dha eca, botأ�n
ngengأ�ti bilahinipun ing wingking, mila nami Mukhammad inggih makaman
kuburan sakalir, roh idlafi tأ�gأ�sipun lapisan, manawi sampun risak
wangsul dhatأ�ng asalipun malih. Wangsul Prabu Brawijaya lajأ�ng manggen
wontأ�n pundi. Adam punika muntأ�l kaliyan Hyang Brahim, tأ�gأ�sipun
kأ�brahen nalika gأ�sangipun, botأ�n manggih raos ingkang saestu,
nanging tangining raos wujud badan, dipunwastani Mukhammadun, makaman
kuburing rasa, jasanipun budi, dados sipatipun tiyang lan raos. Manawi
dipunpundhut ingkang Mahakuwasa, sarira paduka sipate tiyang wujud
dados, punika dadosipun piyambak, lantaranipun ngabأ�n awon, bapa biyung
botأ�n damأ�l, mila dipunwastani anak, wontأ�nipun wujud piyambak,
dadosipun saking gaib samar, saking karsaning Latawalhujwa, ingkang
nglimputi wujud, wujudipun piyambak, risak-risakipun piyambak, manawi
dipunpundhut dening Ingkang Maha Kuwasa, namung kantun rumaos lan
pangraos ingkang paduka-bأ�kta dhatأ�ng pundi kemawon, manawi dados
dhأ�mit ingkang tأ�ngga siti, makatأ�n punika ingkang nistha, namung
prأ�lu nأ�nggani daging bacin ingkang sampun luluh dados siti, makatأ�n
wau tأ�tأ�p botأ�n wontأ�n prأ�lunipun. Ingkang makatأ�n punika amargi
namung saking kirang budi kawruhipun, kala gأ�sangipun dereng nأ�dha woh
wit kawruh lan woh wit budi, nrimah pأ�jah dados setan, nأ�dha siti
ngajأ�ng-ajأ�ng tiyang ngirim sajen tuwin slamأ�tanipun, ing tأ�mbe
tilar mujijat rakhmat nyukani kiyamat dhatأ�ng anak putunipun ingkang
kantun. Tiyang pأ�jah botأ�n kأ�bawah pranataning Ratu ing lair, sampun
mأ�sthi sukma pisah kaliyan budi, manawi tekadipun sae inggih nampeni
kamulyan, nanging manawi tekadipun awon inggih nampeni siksanipun. Cobi
paduka-jawab atur-kula punikaق€.Sang Prabu ngandika: ق€œMulih marang
asale, asal Nur bali marang Nurق€.Sabdapalon matur maneh: ق€œInggih
punika kawruhipun tiyang bingung gأ�sangipun rugi, botأ�n gadhah kawruh
kaengأ�tan, dereng nأ�dha woh kawruh lan budi, asal siji mantuk
satunggal, punika sanes pأ�jah ingkang utami, dene pأ�jah ingkang utami
punika sewu satus tأ�lung puluh. Tأ�gأ�sipun satus punika putus, tأ�lu
punika tilas, puluh punika pulih, wujud malih, wujudipun risak, nanging
ingkang risak namung ingkang asal saking roh idlafi. Uripipun langgأ�ng
namung raga pisah kaliyan sukma, inggih punika sahadat ingkang botأ�n
mawi ashadu, gantos roh idlafi lapisan: sasi surup mأ�sthi saking pundi
asalipun wiwit dados jalmi. Surup tأ�gأ�sipun: sumurup purwa madya
wasananipun, nأ�tأ�pana namane tiyang lumampah, sampun ebah saking
prأ�nahipun mlأ�bأ�t mbأ�kta sir cipta lamiق€.Sang Prabu ngandika:
ق€œCiptaku nempel wong kang luwihق€.Sabdapalon matur: ق€œPunika tiyang
kأ�sasar, kados dene kأ�mladeyan tumemplek wit-witan agأ�ng, botأ�n bawa
piyambak, kamuktenipun namung nأ�mpil. Punika botأ�n pأ�jah utami,
pأ�jahipun tiyang nistha, rأ�mأ�nipun namung nempel, nunut-nunut, botأ�n
bawa piyambak, manawi dipuntundhung, lajأ�ng klambrangan, dados
brأ�kasakan, lajأ�ng nempel dhatأ�ng sanesipun malihق€.Sang Prabu
ngandika maneh: ق€œAsal suwung aku bali, mأ�nyang suwung, nalika aku
durung maujud iya durung ana apa-apa, dadi patiku iya
mangkonoق€.Sabdapalon: ق€œPunika pأ�jahipun tiyang kalap nglawong,
botأ�n iman ق€˜ilmi, nalika gأ�sangipun kados kewan, namung nأ�dha
ngombe lan tilأ�m, makatأ�n punika namung sagأ�d lأ�ma sugih daging,
dados nama sampun narimah ngombe uyuh kemawon, ical gأ�sangipun
salأ�bأ�tipun pأ�jahق€.Sang Prabu: ق€œAku nunggoni makaman kubur, yen
wis luluh dadi lأ�buق€.Sabdapalon: ق€œInggih punika pأ�jahipun tiyang
cubluk, dados setan kuburan, nأ�nggani daging wontأ�n kuburan, daging
ingkang sampun luluh dados siti, botأ�n mangrأ�tos santun roh hidlafi
enggal. Inggih punika tiyang bodho mangrأ�tosa. Nun!ق€Sang Prabu
ngandika: ق€œAku arأ�p muksa saragakuق€.Sabdapalon gumuyu: ق€œYen
tiyang agami Rasul tأ�rang botأ�n sagأ�d muksa, botأ�n kuwawi ngringkأ�s
nguntal raganipun, lأ�ma kakathahأ�n daging. Tiyang pأ�jah muksa punika
cأ�laka, amargi nami pأ�jah, nanging botأ�n tilar jisim, namanipun
botأ�n sahadat, botأ�n pأ�jah, botأ�n gأ�sang, botأ�n sagأ�d dados roh
idlafi enggal, namung dados gunungan dhأ�mitق€.Pangandikane Sang Prabu:
ق€œAku ora duwe cipta apa-apa, ora ikhtiar nampik milih, sakarsane Kang
Maha Kuwasaق€.Sabdapalon: ق€œPaduka nilar sipat, botأ�n ngrumaosi yen
tinitah linangkung, nilar wajibing manusa, manusa dipunwأ�nangakأ�n
nampik milih, manawi sampun narimah dados sela, sampun botأ�n prأ�lu
pados ق€˜ilmi kamulyaning sedaق€.Sang Prabu: ق€œCiptaku arأ�p mulih
mأ�nyang akhirat, munggah swarga seba Kang maha Kuwasaق€.Sabdapalon
matur: ق€œAkhirat, swarga, sampun paduka-bأ�kta ngaler ngidul, jagadipun
manusa punika sampun mأ�ngku ق€˜alam sahir kabir, nalika tapأ�l Adam,
sampun pأ�pak: akhirat, swarga, naraka ق€˜arasy kursi. Paduka badhe
tindak dhatأ�ng akhirat pundi, mangke manawi kأ�sasar lo, mangka
أ�nggene akhirat punika tأ�gأ�se mlarat, saأ�nggen-أ�nggen wontأ�n
akhirat, manawi kenging kula-singkiri, sampun ngantos kula mantuk
dhatأ�ng kamlaratan sarta minggah dhatأ�ng akhirat adil nagari, manawi
lأ�pat jawabipun tamtu dipunukum, dipunbanda, dipunpaksa nyambut damأ�l
awrat tur botأ�n tampa arta. Klأ�bأ�t akhirat nusa Srأ�nggi, nusa
tأ�gأ�sipun manusa, Srأ�ng tأ�gأ�sipun padamأ�lan ingkang awrat sangأ�t.
أŠnggi tأ�gأ�sipun gawe. Dados tأ�gأ�sipun jalma pinأ�ksa nyambut
damأ�l dhatأ�ng Ratu Nusa Srأ�nggi namanipun, punapa botأ�n cilaka,
tiyang gأ�sang wontأ�n ing dunya kados makatأ�n wau, sakulawargane mung
nadhah bأ�ras sapithi, tanpa ulam, sambأ�l, jangan punika akhirat
ingkang katingal tata lair, manawi akhiratipun tiyang pأ�jah malah
langkung saking punika, paduka sampun ngantos kondur dhatأ�ng akhirat,
sampun ngantos minggah dhatأ�ng swarga, mindhak kأ�sasar, kathah
rajakaya ingkang wontأ�n ing ngriku, sadaya sami trima tilأ�m kأ�mul
siti, gأ�sangipun nyambut damأ�l kanthi paksan, botأ�n salah
dipunpragat, paduka sampun ngantos sowan Gusti Allah, amargi Gusti Allah
punika botأ�n kantha botأ�n warna, wujudipun amung asma, nglimputi
wontأ�n ing dunya tuwin ing akhirat, paduka dereng tأ�pang, tأ�pangipun
amung tأ�pang kados cahyanipun lintang lan rأ�mbulan, kapanggihe cahya
murub dados satunggal, botأ�n pisah botأ�n kumpul, tأ�bihipun botأ�n
mawi wangأ�nan, cأ�lak botأ�n panggihan, kula botأ�n kuwawi cأ�lak,
punapa malih paduka, Kangjأ�ng Nabi Musa toh botأ�n kuwawi mandأ�ng
dhatأ�ng Gusti Allah, mila Allah botأ�n katingal, namung Dzatipun
ingkang nglimputi sadaya wujud, paduka wiji rohani, sanes bangsanipun
malaekat, manusa raganipun asal saking nutfah, sowan Hyang Latawalhujwa,
manawi panggenanipun sampun sأ�puh, nyuwun ingkang enggal, dados botأ�n
wongsal-wangsul, ingkang dipunwastani pأ�jah gأ�sang, ingkang gأ�sang
napasipun taksih lumampah, tأ�gأ�sipun urip, ingkang tأ�tأ�p langgأ�ng,
botأ�n ewah botأ�n gingsir, ingkang pأ�jah namung raganipun, botأ�n
ngraosakأ�n kanikmatan, pramila tumrap tiyang agami Buddha, manawi
raganipun sampun sأ�puh, suksmanipun mأ�dal nyuwun gantos ingkang sae,
nglangkungi ingkang sampun sأ�puh, nutfah sampun ngantos ebah saking
jagadipun, jagadipun manusa punika langgأ�ng, botأ�n ewah gingsir,
ingkang ewah punika makaming raos, raga wadhag ingkang asal roh idlafi.
Prabu Brawijaya botأ�n anem botأ�n sأ�puh, nanging langgأ�ng manggen
wontأ�n satأ�ngahipun jagadipun, lumampah botأ�n ebah saking
panggenanipun, wontأ�n salأ�bأ�ting guwa sir cipta kang أ�ning. Gawanأ�n
gأ�gawanmu, ngGأ�gawa nأ�dha raga. Tulis ical, etangan gunggunge:
kumpul, plأ�satipun wأ�taha. Ningali jantung kأ�tأ�g kiwa: surut marga
sire cipta, jujugipun ingkang cأ�tha cأ�thik cأ�thak. Punika
pungkasanipun kawruh, kawruhipun tiyang Buddha. Lأ�bأ�tipun roh saking
cأ�thak marginipun, kendأ�l malih wontأ�n cأ�thik, mأ�dal wontأ�n
kalamwadi, kentir sagara rahmat lajأ�ng lumأ�bأ�t ing guwa
indra-kilaning estri, tibaning nikmat ing dhasaring bumi rahmat, wontأ�n
ing ngriku ki budi jasa kadhaton baituق€™llah ingkang mulya, dadosipun
saking sabda kun, dados wontأ�n tأ�ngahing jagad swarganing tiyang
sأ�puh estri, mila jalma keblatipun wontأ�n tأ�ngahing jagad, jagading
tiyang punika guwa sir cipta namanipun, dipunbأ�kta dhatأ�ng pundi-pundi
botأ�n ewah, umuripun sampun dipunpasthekakأ�n, botأ�n sagأ�d ewah
gingsir, sampun dipunsأ�rat wontأ�n lokhil-makful, bأ�gja cilakanipun
gumantung wontأ�n ing budi nalar lan kawruhipun, ingkang ical utawi
kirang ikhtiaripun inggih badhe ical utawi kirang bأ�gjanipun.
Wiwitanipun keblat sakawan, inggih punika wetan kilen kidul ler :
tأ�gأ�sipun wetan : wiwitan manusa maujud; tأ�gأ�sipun kulon : bapa
kأ�lonan; tأ�gأ�sipun kidul : estri didudul wأ�tأ�nge ing tأ�ngah;
tأ�gأ�sipun lor : laire jabang bayi, tanggal sapisan kapurnaman, sأ�nteg
sapisan tأ�nunan sampun nigasi. Tأ�gأ�sipun pur: jumbuh, na; ana wujud,
ma; madhأ�p dhatأ�ng wujud; jumbuh punika tأ�gأ�sipun pأ�pak, sarwa
wontأ�n, mأ�ngku alam sahir kabir, tanggalipun manusa, lairipun saking
tiyang sأ�puhipun estri, sarأ�ng tanggalipun kaliyan sadherekipun kakang
mbarأ�p adhi ragil, kakang mbarأ�p punika kawah, adhi punika ari-ari,
sadherek ingkang sarأ�ng tanggal gaibipun, rumأ�ksa gأ�sangipun
elingipun panjanmaning surya, lأ�nggah rupa cahya, kontأ�ning eling
sadayanipun, siyang dalu sampun sumأ�lang dhatأ�ng sadaya rأ�rupen,
ingkang engأ�t sadayanipun, surup lan tanggalipun sampun samar : kala
rumiyin, sapunika lan benjing, punika kawruhipun tiyang Jawi ingkang
agami Buddha. Raga punika dipunibaratakأ�n baita, dene suksmanipun
inggih punika tiyang ingkang wontأ�n ing baita wau, ingkang nأ�dahakأ�n
pandomipun, manawi baitanipun lumampah mangka salah pandomipun, tamtu
manggih cilaka, baita pأ�cah, tiyangipun rأ�bah. Pramila kأ�dah ingkang
mapan, mumpung baitanipun taksih lumampah, manawi botأ�n mapan
gأ�sangipun, pأ�jah malih sagأ�da mapan, nأ�tأ�pi kamanusanipun, manawi
baitanipun bibrah, inggih pisah kaliyan tiyangipun; tأ�gأ�sipun suksma
ugi pisah kaliyan budi, punika namanipun sahadat, pisahipun kawula
kaliyan Gusti, sah tأ�gأ�sipun pisah, dat punika Dzating Gusti, manawi
sampun pisah raga suksma, budinipun lajأ�ng santun baituق€™llah, napas
tali, muji dhatأ�ng Gusti, manawi pisaha raga suksma lan budi, mrأ�titis
ingkang botأ�n-botأ�n, yen tunggal, kabأ�saran, tanggalipun botأ�n
surup salaminipun, punika kأ�dah ingkang waspada, ngengأ�tana dhatأ�ng
asaling kawula, kawula ugi wajib utawi wأ�nang matur dhatأ�ng Gusti,
nyuwun baituق€™llah ingkang enggal, ngungkulana ingkang lami. Raganing
manusa punika namanipun baituق€™llah, inggih prau gaweyaning Allah,
dadosipun saking sabda kun, manawi baitanipun tiyang Jawi sagأ�d mapan
santun baituق€™llah malih ingkang sae, baitanipun tiyang Islam
gأ�sangipun kantun pangrasa, praunipun sampun rأ�muk, manawi suksma
punika pأ�jah ing ق€˜alam dunya suwung, botأ�n wontأ�n tiyang, manawi
tiyang punika tأ�rus gأ�sang, ing dunya kأ�bak manusa, lampahipun saking
أ�nem urut sأ�puh, ngantos roh lapisan, sanadyan suksmanipun tiyang,
nanging manawi tekadipun nasar, pأ�jahipun manjalma dados kuwuk,
sanadyan suksmanipun kewan, nanging sagأ�d manjalma dados tiyang
(kajأ�ngipun, adiling Kawasa tiyang punika pinasthi ngundhuh wohing
panggawene piyambak-piyambak). Nalika panjأ�nأ�nganipun Bathara Wisnu
jumأ�nأ�ng Nata wontأ�n ing Mأ�ndhang Kasapta, sato wana tuwin
lأ�lأ�mbut dipuncipta dados manusa, dados wadya-balanipun Sang Nata.
Nalika eyang paduka Prabu Palasara iyasa kadhaton wontأ�n ing Gajahoya,
sato wana tuwin lأ�lأ�mbut inggih dipuncipta dados tiyang, pramila
gandanipun tiyang satunggal-satunggalipun beda-beda, gandanipun
kadosdene nalika taksih dados sato kewan. Sأ�rat tapak Hyang, ingkang
dipunwastani Sastrajendrayuningrat, dados saking sabda kun, ingkang
dipunwastani jithok tأ�gأ�sipun namung puji thok. Dewa ingkang damأ�l
cahya murub nyrambahi badan, tأ�gأ�sipun incأ�ngأ�n aneng cأ�ngأ�lmu.
Jiling punika puji eling marang Gusti. Punuk tأ�gأ�sipun panakna.
Timbangan tأ�gأ�sipun salang. Pundhak punika panduk, urip wontأ�n ing
ق€˜alam dunya pados kawruh kaliyan woh kuldi, manawi angsal woh kuldi
kathah, untungipun sugih daging, yen angsal woh kawruh kathah, kenging
kangge sangu gأ�sang, gأ�sang langgأ�ng ingkang botأ�n sagأ�d
pأ�jah.Tأ�pak tأ�gأ�sipun tأ�pa-tapanira. Walikat: walikane gأ�sang.
Ula-ula: ulatana, lalarأ�n gأ�gأ�rmu sing nggligir. Sungsum tأ�gأ�sipun
sungsungأ�n. Lambung: waktu Dewa nyambung umur, alamipun jalma
sambungan, lali eling urip mati. Lأ�mpeng kiwa tأ�ngأ�n tأ�gأ�sipun
tekadmu sing lأ�mpأ�ng lair batin, purwa bأ�nأ�r lawan luput, bأ�cik
lawan ala. Mata tأ�gأ�sipun tingalana batin siji, sing bأ�nأ�r
keblatira, keblat lor bأ�nأ�r siji. Tأ�ngأ�n tأ�gأ�sipun tأ�ngأ�nأ�n
ingkang tأ�rang, wontأ�n ing dunya amung sadarmi ngangge raga, botأ�n
damأ�l botأ�n tumbas.Kiwa tأ�gأ�sipun: raga iki isi hawa kأ�kajأ�ngan,
botأ�n wأ�nang ngأ�kahi pأ�jah. Makatأ�n punika ungأ�ling sأ�rat. Manawi
paduka maibأ�n, sintأ�n ingkang damأ�l raga? Sintأ�n ingkang paring
nama?inggih namung Latawalhujwa, manawi paduka maibأ�n, paduka tأ�tأ�p
kapir, kapiran seda paduka, botأ�n pitados dhatأ�ng sأ�ratipun Gusti,
sarta murtat dhatأ�ng lأ�luhur Jawi sadaya, nempel tosan, kajأ�ng sela,
dados dhأ�mit tأ�ngga siti, manawi paduka botأ�n sagأ�d maos sastra
ingkang wontأ�n ing badanipun manusa, saseda paduka manjalma dhatأ�ng
kuwuk, dene manawi sagأ�d sagأ�d maos sastra ingkang wontأ�n ing raga
wau, saking tiyang inggih dados tiyang, kasأ�but ing sأ�rat Anbiya,
Kanjأ�ng Nabi Musa kala rumiyin tiyang ingkang pأ�jah wontأ�n ing kubur,
lajأ�ng tangi malih, gأ�sangipun gantos roh lapis enggal, gantos makam
enggal. Manawi paduka ngrasuk agami Islam, tiyang Jawi tamtu lajأ�ng
Islam sadaya. Manawi kula, wadhag alus-kula sampun kula-cakup lan
kula-carub, sampun jumbuh dados satunggal, inggih nglأ�bأ�t inggih jawi,
dados kantun sasأ�dya-kula kemawon, ngadam utawi wujud sagأ�d sami
sanalika, manawi kula kأ�pengin badhe wujud, inggih punika wujud-kula,
sأ�dya ngadam, inggih sagأ�d ical sami sanalika, yen sأ�dya maujud
sagأ�d katingal sanalika. Raga-kawula punika sipating Dewa, badan-kawula
sakojur gadhah nama piyambak-piyambak. Cobi paduka-dumuk: pundi
wujudipun Sabdapalon, sampun kalingan pajar, saking pajaripun ngantos
sampun botأ�n katingal wujudipun Sabdapalon, kantun asma nglimputi
badan, botأ�n أ�nem botأ�n sأ�puh, botأ�n pأ�jah botأ�n gأ�sang,
gأ�sangipun nglimputi salأ�bأ�ting pأ�jahipun, dene pأ�jahipun nglimputi
salأ�bأ�ting gأ�sangipun, langgأ�ng salaminipunق€.Sang Prabu ndangu:
ق€œAna ing ngأ�ndi Pangeran Kang Sajati?ق€Sabdapalon matur: ق€œBotأ�n
tأ�bih botأ�n cأ�lak, paduka wayangipun wujud sipating suksma,
dipunanggأ�p sarira tunggal, budi hawa badan, tiga-tiga punika
tumindakipun; botأ�n pisah, nanging inggih botأ�n kumpul. Paduka punika
sampun Ratu linuhung tamtu botأ�n badhe kأ�kilapan dhatأ�ng atur-kula
punikaق€.Sang Prabu ngandika maneh: ق€œApa kowe ora manut
agama?ق€Sabdapalon ature sأ�ndhu: ق€œManut agami lami, dhatأ�ng agami
enggal botأ�n manut! Kenging punapa paduka gantos agami tأ�ka botأ�n
nantun kula, paduka punapa kأ�kilapan dhatأ�ng nama kula Sabdapalon?
Sabda tأ�gأ�sipun pamuwus, Palon: pikukuh kandhang. Naya tأ�gأ�sipun
ulat, Genggong: langgأ�ng botأ�n ewah.Dados wicantأ�n-kula punika,
kenging kangge pikأ�kah ulat pasأ�moning tanah Jawi, langgأ�ng
salaminipun.ق€ Sang Prabu ngandika: ق€œKapriye iki, aku wis kأ�bacut
mlأ�bu agama Islam, wis disأ�kseni Sahid, aku ora kأ�na bali agama
Buddha maneh, aku wirang yen digأ�guyu bumi langit.ق€Sabdapalon matur
maneh: ق€œInggih sampun, lakar paduka-lampahi piyambak, kula botأ�n
tumut-tumut.ق€Sunan Kalijaga banjur matur marang Sang Prabu, kang
surasane ora prأ�lu manggalih kang akeh-akeh, amarga agama Islam iku
mulya bangأ�t, sarta matur yen arأ�p nyipta banyu kang ana ing beji,
prأ�lu kanggo tandha yأ�kti, kapriye mungguh ing gandane. Yen banyu
dicipta bisa ngganda wangi, iku tandha yen Sang Prabu wis mantأ�p marang
agama Rasul, nanging yen gandane ora wangi, iku anandhakake: yen Sang
Prabu isih panggalih Buddha. Sunan Kalijaga banjur nyipta, padha
sanalika banyu sأ�ndhang banjur dadi wangi gandane, ing kono Sunan
kalijaga matur marang Sang Prabu, kaya kang wis kathandha, yen Sang
Prabu nyata wis mantأ�p marang agama Rasul, amarga banyu sأ�ndhang
gandane wangi. (11)Ature Sabdapalon marang Sang Prabu: Punika kasأ�kten
punapa? kasأ�ktening uyuh-kula wingi sontأ�n, dipunpamerakأ�n dhatأ�ng
kula. Manawi kula timbangana nama kapilare, mأ�ngsah uyuh-kula piyambak,
ingkang kula rأ�bat punika? Paduka sampun kأ�lajأ�ng kأ�lorob, karsa
dados jawan, irib-iriban, rأ�mأ�n manut nunut-nunut, tanpa guna
kula-أ�mong, kula wirang dhatأ�ng bumi langit, wirang momong tiyang
cabluk, kula badhe pados momongan ingkang mripat satunggal, botأ�n
rأ�mأ�n momong paduka. Manawi kula sumأ�dya ngأ�dalakأ�n kaprawiran,
toya kula-أ�ntut sأ�pisan kemawon, sampun dados wangi. Manawi paduka
botأ�n pitados, kang kasأ�but ing pikأ�kah Jawi, nama Manik Maya, punika
kula, ingkang jasa kawah wedang sanginggiling rأ�di rأ�di Mahmeru
punika sadaya kula, adi Guru namung ngideni kemawon, ing wأ�kdal
samantأ�n tanah Jawi sitinipun gonjang-ganjing, saking agأ�nging latu
ingkang wontأ�n ing ngandhap siti, rأ�di-rأ�di sami kula أ�ntuti,
pucakipun lajأ�ng anjأ�mblong, latunipun kathah ingkang mأ�dal, mila
tanah Jawi lajأ�ng botأ�n goyang, mila rأ�di-rأ�di ingkang inggil
pucakipun, sami mأ�dal latunipun sarta lajأ�ng wontأ�n kawahipun, isi
wedang lan toya tawa, punika inggih kula ingkang damأ�l, sadaya wau atas
karsanipun Latawalhujwa, ingkang damأ�l bumi lan langit. Punapa
cacadipun agami Buddha, tiyang sagأ�d matur piyambak dhatأ�ng Ingkang
Maha Kuwasa. Paduka yأ�ktos, manawi sampun santun agami Islam, nilar
agami Buddha, turun paduka tamtu apأ�s, Jawi kantun jawan, Jawinipun
ical, rأ�mأ�n nunut bangsa sanes. Benjing tamtu dipunprentah dening
tiyang Jawi ingkang mangrأ�ti. Cobi paduka-yأ�ktosi, benjing: sasi murub
botأ�n tanggal, wiji bungkأ�r botأ�n thukul, dipuntampik dening Dewa,
tinanأ�ma thukul mriyi, namung kangge tأ�dha pأ�ksi, mriyi punika pantun
kados kأ�tos, amargi paduka ingkang lأ�pat, rأ�mأ�n nأ�mbah sela.
Paduka-yأ�ktosi, benjing tanah Jawa ewah hawanipun, wأ�wah bأ�nter awis
jawah, suda asilipun siti, kathah tiyang rأ�mأ�n dora, kأ�ndأ�l tindak
nistha tuwin rأ�mأ�n supata, jawah salah masa, damأ�l bingungipun kanca
tani. Wiwit dintأ�n punika jawahipun sampun suda, amargi kukuminipun
manusa anggenipun sami gantos agami. Benjing yen sampun mrأ�tobat, sami
engأ�t dhatأ�ng agami Buddha malih, lan sami purun nأ�dha woh kawruh,
Dewa lajأ�ng paring pangapura, sagأ�d wangsul kados jaman Buddha
jawahipun
No comments:
Post a Comment